Nad ranem 17 września 1939 roku wojska sowieckie przekroczyły wschodnie granice Polski, łamiąc tym samym postanowienia paktu o nieagresji z 1932 roku, umowy wynikającej z przynależności do Ligi Narodów. Wkroczenie Armii Czerwonej na tereny II Rzeczypospolitej, bez wcześniejszego wypowiedzenia wojny, było realizacją tajnego paktu Ribbentrop-Mołotow, który przed wybuchem II wojny światowej zawarły Niemcy i Rosja. Te wydarzenie określane są mianem czwartego rozbioru Polski.

Po wkroczeniu do Polski żołnierze Armii Czerwonej dokonywali licznych zabójstw, grabieży i gwałtów. Agresja ZSRR w dużym stopniu była nakierowana na eksterminację polskich elit. Po napaści aresztowano ponad 200 tys. Polaków, w tym oficerów, ziemian, urzędników państwowych i przedstawicieli inteligenckich zawodów. Z kolei masowe wywózki na Syberię dotknęły około 1 mln 350 tys. Polaków. Konsekwencją 17 września były również późniejsze zbrodnie w Katyniu, Twerze i Charkowie, gdzie w sumie zamordowano około 22,5 tys. oficerów i policjantów.

W październiku 1939 r. po przeprowadzonych w atmosferze terroru wyborach do tzw. Zgromadzeń Ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi, okupowane terytoria II RP zostały włączone do ZSRR, a ich mieszkańcom narzucono sowieckie obywatelstwo.

Skutki sowieckiej okupacji to utrata nie tylko ponad połowy terytorium II Rzeczypospolitej z Wilnem i Lwowem, ale przede wszystkim strata elit i polskich patriotów. Jeszcze przez pół wieku od napaści ZSRR Polska zmagała się z narzuconym systemem, który oprócz niszczenia narodu, wyniszczał kulturę, naukę i rozwój gospodarczy kraju.

Od momentu uderzenia na Polskę Armia Czerwona dokonywała wielu zbrodni wojennych, mordując jeńców i masakrując ludność cywilną. Armia ZSRR wzięła do niewoli 250 tysięcy żołnierzy, w tym około 18 tysięcy oficerów, ok. 7 tysięcy żołnierzy poległo lub zginęło po wzięciu do niewoli. W walkach zginęło około 3 tysięcy żołnierzy, ok. 10 tysięcy było rannych. Ocenia się, że w latach 1939-1945 doszło, według różnych źródeł, do przymusowego wywiezienia od 550 tysięcy do 1,5 miliona obywateli polskich w głąb ZSRR.

Cześć poległym i pomordowanym!
Cześć wszystkim, którzy walczyli o wolną Ojczyznę!